در وصف خواص آلوئه ورا، مزیت های دارویی، خوراکی و فواید اقتصادی آن حتما و قطعا در تمام سایت ها خوانده و دانسته اید و برای آنکه با مطالب گزاف و تکراری زمانتان هدر نرود سعی کرده ایم مطلبی جامع در این زمینه تدوین و در اختیار شما قرار دهیم:
طبق آمارهای منتشر شده درخصوص بازار فروش برگ آلوئه ورا در جهان فقط 85 تا 110 میلیون دلار بازار جهانی داشته است که پس از خرما با 250 میلیون دلار فروش در رتبه دوم جهان قرار دارد. براساس گزارشی که از سوی یک مجله آلمانی در ژانویه 2003 منتشر شد ، بین سال های 2001 تا 2002 یک هزار و پانصد و پنجاه و هفت محصول جدید از آلوئه ورا به بازارهای جهانی ارائه شده است
طبع مورد نیاز آلوئه ورا گرماست و سرما دشمن اصلی اوست که این موضوع مهم، اولین مسیر را برای شما روشن میکند: برای پرورش آلوئه ورا در مناطق گرمسیر و با سرمای کم زمین تهیه کنید
البته میتوان حتی در فیروزکوه که جزو سردترین نقاط ایران است هم آلوئه ورا را پرورش داد اما طبیعتا هزینه گرمایشی و عایق بندی زیادی را باید متحمل شوید و این تصمیم فقط در یک صورت صرفه اقتصادی دارد، اینکه محل فراوری یا عرضه شما در منطقه سردسیر باشد و بررسی کنید که مثلا هزینه حمل و نقل از منطقه گرمسیر به محل شما از هزینه تامین گرمایش و عایق بندی بیشتر باشد که این اتفاق به ندرت پیش می آید.
ممکن است در مقالات زیادی خوانده باشید که با 4 میلیون تومان سرمایه گذاری به 40 میلیون تومان سود برسید! اما به همین راحتی نیست! زمانی میتوانید با 4 میلیون تومان به سود ده برابری داشته باشید که زمینتان در منطقه ای کاملا ایده آل باشد که تجهیزات گلخانه ای نیاز نداشته باشید، خودتان کار بلد باشید و نیاز به مشاوره و کارشناس نداشته باشید (حتما و قطعا به این مورد نیاز خواهید داشت)، بتوانید محصولتان را خودتان به مشتری بفروشید و واسطه ها را حذف کنید! و البته زمین هم برای خودتان باشد
اما خب نکات مثبت بسیار زیادی هم وجود دارد؛ آلوئه ورا گیاهی بسیار مقاوم است، آب که از هزینه های مهم صنعت کشاورزی است در این کار جزو هزینه های ناچیز است، کود، سموم کشاورزی و تجهیزات مدرن برداشت و کاشت هم نیاز ندارید و با یک بار کاشت تا سالهای زیادی میتوانید برداشتی پر منفعت داشته باشید
مهمترین نکته ای که کاشت آلوئه ورا را اقتصادی و به صرفه و قابل توجه ساخته، قابلیت کشت آن در زمین های غیرحاصلخیز و خشک است! و به تایید کارشناسان، آلوئه‌ورا توانسته کشاورزان تحصیلکرده را به مزارع جذب کند و حالا با رونق واحدهای فرآوری و از سرگیری صادرات این محصول، بازارهای فروش آلوئه‌ورا رو به بهبود رفته و روند صعودی گرفته است. این موضوع در شرایطی اتفاق می‌افتد که اقتصادی نبودن کشت بسیاری از محصولات در بستر کشاورزی سنتی ایران، همواره مورد انتقاد کارشناسان بوده است
هر زمین کشاورزی که شرایط کشت و حاصلخیزی خود را ازدست داده است می‌تواند زیر کشت آلوئه‌ورا رفته و به این ترتیب دوباره احیا شده و به چرخه تولید بازگردد
خریداران برگ گیاه نیز معمولا کارخانجات دارویی و غذایی و همچنین عطاری ها می باشند. البته با توجه فزونی تقاضا نسبت به عرضه در حال حاضر شرکتهای متعددی هستند که محصولات کشاورزان را بصورت تضمینی خرید می نمایند و معمولا نگرانی بابت فروش محصولات وجود ندارد
گیاه آلوئه‌ورا برخلاف بسیاری از محصولات کشاورزی قابلیت برداشت ٢٠ساله دارد چرا که گیاه در حین رشد با تولید پاجوش که در واقع بذر آلوئه ورا برای کاشت و رشد است، زنجیره خود را تامین میکند و نه تنها نیاز به خرید بذر ندارید بلکه با فروش اضافات پاجوش مزرعه خود میتوانید درآمدی اضافه تر داشته باشید. با توجه به این نکات، از سال دوم بیشتر از ۹۰ درصد تولید، سود خالص می باشد
آلوئه ورای بومی ایران که با نام صبر زرد شناخته میشود در برابر قارچ ها و آفت ها بسیار مقاوم است که این موضوع نیز با حذف هزینه خرید و پخش سموم در سطح مزرعه، سود خالص شما را افزایش میدهد
به‌طور استاندارد در هر مترمربع ۴ بوته آلوئه‌ورا کشت میشود که با در نظر گرفتن این پایه، یک مزرعه 1000 متری نیاز به ۴هزار بوته آلوئه‌ورا دارد؛ هر گیاه حداقل ۴ تا ۶ کیلو محصول میدهد، به این ترتیب اگر متوسط باردهی هر گیاه را ۵ کیلوگرم درنظر بگیریم یک مزرعه هزار متری با ۴هزار بوته حدود ٢٠هزار کیلوگرم محصول میدهد
این در شرایطی است که گیاه مادر علاوه‌بر باردهی حدود ١٠ تا ١۶ پاجوش نیز تولید میکند که از این میان باید ۴ پاجوش گیاه حفظ شود و بقیه پاجوش‌ها قابل فروش است. اگر متوسط تعداد پاجوش‌ها را ١٠ عدد در نظر بگیریم در یک مزرعه هزار متری ۴٠ هزار پاجوش برای فروش، تولید میگردد
در سال اول کاشت، امکان 2 تا 3 دوره برداشت و از سال دوم امکان برداشت ۴ فصل یا ۴دوره وجود دارد
این گیاه ۴ فصل است و در تمام فصول سال قابلیت باردهی دارد اما در اولین دوره کشت، محصول پس از ۶ ماه قابل برداشت است و پس از این دوره گیاه می‌تواند هر ٣ ماه یکبار محصول بدهد. میزان نیاز گیاه به آبیاری هر پنج روز یکبار است و هر بوته حدود ١٠ لیتر آب مصرف میکند. در صورت استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای میزان آب مورد استفاده به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا میکند
به جز عملیات شخم‌زنی زمین در ابتدای کشت گیاه، یک مزرعه آلوئه‌ورا به ماشین‌آلات و تجهیزات کلان دیگری نیاز ندارد و برداشت از گیاه نیز به صورت دستی انجام میشود
درحال حاضر علاوه‌بر بازار فروش فله آلوئه‌ورا، این گیاه در تناژ بالا برای بهره‌برداری در کارخانه‌های تولید مواد غذایی مانند نوشیدنی، مربا، کمپوت و… خریداری میشود. به جز این ژل و پودر ژل آلوئه‌ورا مصارف بهداشتی دارد و توسط کارخانه‌های تولید لوازم بهداشتی و آرایشی خریداری میشود. ضمن اینکه در ایران یک واحد تولیدی به صورت اختصاصی اقدام به تولید عرق آلوئه‌ورا کرده است همین‌طور یک کارخانه تولید مواد بهداشتی و آرایشی نیز وجود دارد که تمام محصولات خود را با استفاده از عصاره طبیعی این گیاه تولید میکند
اقلیم مورد نیاز گیاه
این گیاه بومی مناطق گرمسیری و استوایی است و برای رشد بهینه به نور خورشید نیاز دارد. هوای گرم و کمی سایه را دوست داشته و دمای زیر صفر را تحمل نمی کند و بنابراین در مناطقی که درجه حرارت هوا تا زیر صفر درجه نزول می کند نمی تواند رشد کند آلوئه ورا در دمای ۲- درجه سانتی گراد یخ می زند و اگر یخ زدگی اتفاق بیافتد گیاه می میرد. گیاه آلوئه ورا در دماهای بیش از ۷۰-۸۰ درجه سانتی گراد نمی میرد، ولی برگ های بلند ضعیفی تولید می کند و ارزش غذایی و مادی آن کاهش میابد
حداقل و حداکثر دمای قابل تحمل برای این گیاه ۱۰-۵۰ درجه سانتی گراد و بهترین دما برای رشد گیاه بین ۲۰-۳۰ می باشد. معمولا دمای محیط رشد آن می بایست بالاتر از ۲ درجه سانتی گراد باشد. این گیاه در هوای مرطوب نیز به خوبی رشد می کند و نیاز به آبیاری کمتری دارد
مناطق اصلی کشت فضای باز این محصول استان های گرمسیری ایران از جمله بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، فارس و خوزستان می باشد. از آنجایی که محل استقرار این طرح در مزارع جنوب کشور پیش بینی شده تمامی امکانات لازم اعم از نهاده های اولیه، نیازهای اکولوژی و…. جهت کشت مهیا می باشد
نور
این گیاه در مقابل نور مستقیم و تابش زیاد آفتاب حساس است. از خود واکنش نشان داده و بر گهایش به رنگ قهوه ای درمی آید، بنابراین بهتر است آنرا در نور غیر مستقیم نگهداری کنید که به همین دلیل در جاهایی که نور و درجه تابش مستقیم و زیاد است، از سایه بان استفاده میکنند
بافت خاک مناسب برای رشد
آلوئه ورا در هر نوع خاکی، قابل کشت است و خاک شنی لوم با زهکشی بالا ،بهترین بستر کشت برای آن می باشد
PHمورد نیاز
میزان تحمل گیاه آلوئه ورا به شوری براساس مطالعات صورت گرفته، بین ۵ -۱۵ دسی زیمنس بر متر می باشد. افزایش شوری بالاتر از ۸ دسی زیمنس برمتر سبب کاهش کیفیت محصول می شود. گیاه آلوئه ورا حدود ۹۹ تا 5/99% آب دارد و pH برگ آن حدود ۴ – ۴/۵ و برای کشت حدود ۶/۵ می باشد اما اسیدیته تا ۸/۵ را نیز تحمل می کند
نیازهای اصلی غذایی
عناصر غذایی مورد نیاز شامل ۴۵-۵۵ کیلو گرم فسفر، ۵۵- ۶۵ کیلوگرم ازت و ۴۵-۳۵ کیلوگرم پتاس در هکتار می باشند
نیاز کودی
خاک مورد نیاز این گیاه باید اسیدی باشد و به عنوان مکمل می توان مقداری نیتروژن به فرمهای مختلف به خاک اضافه کرد.برای مثال می توان از نیترات آمونیم، یک بار در سال و هربار به میزان ۱۳۶ کیلو گرم در هکتار استفاده کرد
آفات و امراض
آمار به دست آمده نشان داده است که کشت این گیاه در موطن اصلی خود با هیچگونه آفت و بیماری قابل ملاحظه ای مواجه نبوده است ولی در شرایط نامساعد محیطی که باعث ضعیف شدن گیاه و کم شدن مقاومت می شود.عوامل قارچی و ویروسی و باکتریایی میتوانند منجر به صدمه به گیاه شوند.گیاه آلوئه ورا حساس به بیماری های لکه سیاه، پوسیدگی ریشه و شپشک آرد آلود می باشد. ولیکن در مجموع، خطر بیماری ها در این گیاه نسبت به دیگر گیاهان بسیار کم است.در صورت آبیاری بیش از اندازه این گیاه به شدت در معرض بیماری پوسیدگی ریشه قرار می گیرد، زیرا این گیاه آب بسیار ناچیزی مصرف می کند
مراقبت ویژه در زمان برداشت
آبیاری منظم سبب افزایش میزان ژل می شود اگر گیاه از نظر آب در تنگنا باشد میزان آلوئین وآمودین ژل افزایش یافته و مزه ژل کمی تلخ تر شده و رنگ آن مایل به قهوه ای می شود.
برداشت از این گیاه معمولا ۴ مرتبه در سال می باشد و از هر گیاه در هر بار حدود۳ برگ برداشت می شود بطور کلی یعنی ۱۲ برگ از هر گیاه در سال تناژ برداشتی در هر هکتار در سال بین ۱۲۰ تا ۲۰۰ تن می باشد
اندام مورد استفاده این گیاه برگهای کاملا رشد کرده آن می باشد می توان یک یا چند برگ از گیاه را قطع کرد که به یقین هیچ اشکالی در مکانیسم رشد گیاه بوجود نخواهد آمد.فقط باید سریع و با یک چاقوی تیز اقدام به این عمل کرد در صورت نیاز به چند برگ بهتر است که از برگهای مجاور در خاک ویا به طور کلی برگهای پایین ساقه اصلی استفاده کرد.
یک قانون کلی برای تمام گیاهان وجود دارد که برگهای پایین گیاه از نقطه نظر انجام اعمال حیاتی نسبت به برگهای فوقانی کم اهمیت تر هستند هرچند که باید برای این گیاه اضافه کنیم که برگهای تحتانی نیروی بالقوه مداوای بیشتری دارند.
علف های هرز
معروف ترین و معمول ترین علف هرز صبر زرد سلمه تره از تیره ی چغندریان می باشد.
روش های مقابله با بیماری ها و علف هرز
به طور کلی باید گفت اگر کشت گیاه بصورت اصولی و تحت نظر متخصصین صورت پذیرد، مبارزه با بیماری ها و علف های هرز به حداقل خود می رسد زیرا در مجموع خطر بیماری ها و علف های هرز در این گیاه نسبت به گیاهان دیگر بسیار کم است اما برای مبارزه با بیماری های قارچی از قارچ کش میشکارپ و برای مقابله با کنه از سمی به نام دیازینون استفده میگردد. همچنین آغاز مبارزه با علف های هرز از هنگام وجین صورت می پذیرد که این امر نه تنها باعث جلوگیری از ازدیاد علف های هرز شده بلکه باعث هوادهی خاک نیز میگردد که بسیاری از بیماری ها به این شیوه از بین خواهند رفت.
زمین مناسب
آلوئه ورا در هر زمینی قابل کشت است ولی بهتر است زمین با بافت سبک باشد.(لومی شنی)
